اگر واقعا مشتاق یادگیری هک کلاه خاکستری هستید، باید سراغ زبان جاوا بروید. اما به خاطر داشته باشید که زبان برنامه نویسی جاوا برای شروع مناسب نیست و بیشتر به عنوان زبان دوم مورد توجه قرار می‌گیرد.

جاوا اسکریپت یکی دیگر از زبان‌های برنامه نویسی مناسب برای هک کلاه خاکستری است که تقریبا شبیه به پایتون بوده و پایه هر دو بر اساس زبان C می‌باشد. جاوا اسکریپت زبان برنامه نویسی وب است. بنابراین اگر قصد یادگیری هک کلاه خاکستری را دارید این زبان نسبت به پایتون مناسب‌تر است.

در مرحله دوم باید یاد بگیرید که مثل هکرها فکر کنید. یک هکر در آن واحد مثل هنرمند، فیلسوف و مهندس فکر می‌کند. آنها فکر می‌کنند که دنیا پر از مشکلات جذاب است و یک نفر باید آنها را حل کند. هکرها از حل کردن مسائل، تقویت توانایی‌ها و چالش کشیدن دانش خود به شدت لذت می‌برند.برای یک هکر فاصله بین کار با بازی و هنر با علم کاملا محو شده و تمامی این عوامل با هم ادغام می‌شوند. به عبارت دیگر هکرها در سطح بالایی از خلاقیت بازیگوشانه قرار دارند.یک هکر کلاه خاکستری باید عاشق حل مسئله باشد و به هیچ وجه دست از تلاش برندارد. قدم دیگری که می توان در این راه برداشت نوشتن و تست کردن برنامه‌ها متن باز است. با این کار توانایی‌های برنامه نویسی خود را محک می‌زنید.

زبان برنامه نویسی، تنها راه هک

بعد از این که دانستیم هک چیست و هکر کیست. سراغ این می رویم که هکر ها در شبکه های کامپیوتری از چه چیز برای نفوذ استفاده می کنند و شاه کلید آن ها چه چیز می تواند باشد؟ به زبان بهتر چه چیزی باعث شده هک به وجود بیاید؟

کمی به عقب برگردیم. به زمان اختراع اولین کامپیوتر. این کامپیوتر از طریق روشن یا خاموش بودن لامپ ها صفر و یک را تعریف می کردند. این صفر و یک پایه ترین و مهم ترین زبان برای کامپیوتر یا ماشین محسوب میشود. زیرا تنها آن را می تواند درک کند. وقتی از کامپیوتر یا ماشین قرار است چیزی بخواهیم باید بدانیم چطور این صفر و یک را تغییر دهیم و از آن استفاده کنیم.

این باعث شد تخصص و شغلی پدید بیاید که دانش این را داشته باشد چگونه صفر و یک ها را پشت سر هم قرار دهد تا یک عمل از کامپیوتر بخواهد یا وقتی ماشین با صفر و یک حرف خود را می زند بفهمد چه می گوید. بعدها این توانایی را برنامه نویسی و کسی که این توانایی را دارد برنامه نویس می گویند.

زبان برنامه نویسی

از آنجایی که یک هکر باید بتواند اعمال خواست خود را به کامپیوتر ارجاع بدهد و آن هم اعمالی که به صورت عادی نمی توان اعمال کرد. باید این زبان را بداند و بفهمد چگونه و چطور با کامپیوتر حرف بزند.

مجموع این حرف ها این را می رساند که هکر قبل از این که یک هکر باشد، یک برنامه نویس است. بنابراین اگر توانایی ابتدایی با کامپیوتر را دارید یک قدم جلو رفتید و به اینجا که رسیدید لازم است برنامه نویسی را بدانید. منتهی قبل از آن باید با برنامه نویسی به صورت کلی آشنا شوید و الگوریتم و غیره را بشناسید و آموزش ببینید. اگر به برنامه نویسی علاقه مند هستیم از کجا باید شروع کنیم. پس با ما بمانید تا از این سفر لذت ببریم.

زبان ماشین تا زبان انسان قسمتی از آموزش هک با پایتون

در ادامه گفتیم که ماشین و به طور خاص کامپیوتر، زبان خاصی دارد که آن را صفر و یک می نامند. چرا که این زبان ماشین تنها صفر و یک را متوجه می شود. اگر کمی مبحث را باز تر کنیم صفر و یک را می فهمد یعنی این که ترکیبی از صفر و یک وقتی پشت سر هم قرار می گیرد می تواند آنها را درک کند. به طور مثال برای یک ماشین ۰۱۰۰۱ با ۰۱۰۰۰ بسیار متفاوت است و با عوض شدن هر خانه به سمت صفر یا یک ( در اصطلاح عامه خاموش یا روشن) دستوری عوض می شود.

حال شما فرض کنید می خواهید دستوری به ماشین بدهید. باید با زبان آن حرف بزنید. یعنی مثلا می خواهید بگویید “بنویس” باید بنویسید ( به طور فرضی ) ۰۰۰۱۱۰۱۰۱۱۰۱ و وقتی می خواهید بگوید ” بخوان” باید بنویسید ( به طور فرضی ) ۰۰۰۰۰۱۱۱۱۱۰۱۰۱٫ سخت است. واقعا یک زبان سخت که هر خانه صفر و یک ( اصطلاحا بیت) دارای مفهوم خاص خودش است. نمی توان آن را حفظ کرد یا واقعا حفظ و بکارگیری آن بسیار سخت است. گرچه مهندسان قدیمی و کارکشته به این زبان مسلط هستند.

بعدها هرچه از عمر دنیا می گذشت و انسان پا به سوی آرامش و یافتن راحتی گذاشت. به این نتیجه رسید که هرچه انسان با زبان خودش بتواند حرف بزند همان قدر راحت تر است. از این رو نیاز به یک واسط بین انسان و ماشین احساس می شد. تا انسان ها با زبان خودشان بنویسند و آن واسط نقش مترجم را برعهده بگیرد و آن زبان را تبدیل به زبان ماشین بکند.

برنامه نویسی پایتون

اینجاست که شروع زبان های برنامه نویسی امروزی همچون c و C++ و پایتون و … رقم خورد. کاری به ساختار و معماری زبان های برنامه نویسی نداریم. در ادامه آموزش هک با پایتون تنها خواستیم یادآوری کرده باشیم که انسان امروزی بسیار جلوتر از تصور است و می تواند با زبان خودش دستورات لازم را بدهد.

اما چیزی که این وسط مهم است این است که بداند این دستورات را به چه صورت و نحوی به کامپیوتر و ماشین بدهد. اینجاست که برنامه نویس از مردم عادی جدا می شود. دیگر نوبت آن است که بعد از گفت و گو کلی از برنامه نویسی سراغ قسمت دوم عنوان آموزش، به سراغ پایتون برویم. در ادامه باید پایتون را بشناسیم تا بدانیم بر چه پایه ای قرار است صحبت کنیم و آن را بشناسیم.

زبان برنامه نویسی پایتون

پایتون یک زبان برنامه نویسی همه کاره است. یعنی می توان با آن نرم افزار تولید کرد، تحلیل داده انجام داد، محاسبه معادلات پیچیده را کرد و حتی با آن یک هکر حرفه ای شد.

این ها احتمالا نوید یک برنامه نویسی سخت را در پایتون به ما میدهند. اما این طور نیست. پایتون به قدری ساده و شیرین است که بسیاری اولین زبان برنامه نویسی که یاد میگیرند پایتون است.

پایتون یک زبان برنامه نویسی شئ گرا می باشد که به صورت سطح بالا نوشته شده است. سطح بالا یعنی نزدیک به زبان انسان و فهمیدن راحت تر زبان انسان. پس اموزش هک با پایتون یک آموزش روان می تواند باشد.

فهمیدن زبان انسان یعنی چه؟بیزمش

بیایید کمی در این باره حرف بزنیم. وقتی میگوییم فهمیدن زبان انسان یعنی چه؟ مثلا چه فرقی بین فهمیدن زبان انسان در برنامه نویسی c با برنامه نویسی پایتون است؟ در برنامه نویسی هرچه با جملات کمتر ( اصطلاحا دستورالعمل کمتر ) بتوانیم مفهوم خود را به ماشین حالی کنیم آن برنامه سطح بالا محسوب می شود. به طور مثال برای گفتن محاسبه ِک cos در برنامه c باید چندین خط دستورالعمل نوشته شود اما در پایتون با کوتاه ترین دستور می توان آن را به ماشین فهماند.

مسلما این مزایای بسیاری دارد. زیرا اولا کار با آن را بسیار ساده تر می کند و باعث می شود که راحت تر با زبان برنامه نویسی کار کنیم. دوم اینکه خطوط کمتر یعنی محاسبه کمتر واین یعنی سرعت بالاتر و حجم استفاده کمتر. اینها مزایایی است یک زبان سطح بالا مانند پایتون برای ما به همراه دارد.

یکی دیگر از ویژگی های جذاب پایتون، این است که کاملا رایگان است. تمام کتابخانه های آن که منبع اصلی دستورات ریز و درشت آن است توسط توسعه دهندگان به صورت کاملا رایگان در اختیار کاربر قرار می گیرد و این باعث شده طرفداران بسیاری را در کل دنیا به سمت خود جذب کند.بیزمش

گوگل، طرفدار پایتون

شاید جالب باشد بدانید که امروزه یکی از بزرگترین طرفداران این زبان گوگل است و این شرکت امروزه در تمامی کارهای خود از جمله تولیدات هوش مصنوعی از پایتون استفاده می کند و به نوعی در به در دنبال مهندس برنامه نویس پایتون می باشد.

گوگل تنها غول طرفدار پایتون نیست. یاهو، موزیلا، فیس بوک، ناسا و بسیاری از نام آشنا ها از طرفداران سرسخت پایتون محسوب می شوند.
در یک کلام پایتون شما را در هر چیز دیگر بی نیاز می کند. از مبتدی تا فوق پیشرفته. دیگر لازم نیست برای پیشرفته شدن در یک کاری و موفقیت در هک با پایتون از هزار برنامه قبل تر آغاز کنید. زبان برنامه نویسی پایتون را یاد بگیرید و در گوگل استخدام شوید.

در ادامه آموزش هک با پایتون کمی سراغ ویژگی های پایتون می رویم. سپس سراغ پاسخ چرا زبان برنامه نویسی پایتون مورد پسند هکرهاست؟ می رویم.بیزمش

 

ویژگی های جذاب برنامه پایتون

اولین و مهم ترین ویژگی پایتون را در بالا گفتیم. این برنامه سطح بالاست و بسیار نزدیک به زبان انسان می باشد. بنابراین برنامه نویسی با آن می تواند بسیار جذاب و دل انگیز باشد.

پایتون همگام سازی خوبی با اینترنت دارد و با بروز شدن کتاب خانه خود را سریع با آن وفق می دهد و نیاز چندانی به آپدیت کل برنامه نیست.
زبان پایتون را می توان گسترش داد و این با استفاده از ماژول های مختلفی است که در فضای اینترنت وجود دارد و حتی می توان از ماژول های c و c++ نیز در این مسیر استفاده کرد.

زبان برنامه نویس پایتون را می توان در لینوکس و ویندوز و هر سیستم عامل دیگری پیاده کرد و از آن استفاده کرد. این یک ویژگی فوق العاده در یک برنامه محسوب می شود که با بسیاری از سیستم عامل ها سازگاری داشته باشد.

به طور خلاصه می توان ویژگی های عمده زبان پایتون در هک با پایتون را به شکل زیر تعریف کرد:

1.    به شکل کاملا تعاملی می باشد. یعنی همان سطح بالا بودن

2.    می تواند ماژول بپذیرد و اصطلاحا ماژولار می باشد

3.    قابل هم و پرتابل است. یعنی حتی نیاز به نصب هم ندارد می تواند به صورت پرتابل کار کند.

4.    یک برنامه در ذات شی گرا می باشد.

و بسیار مزایای دیگر که در این جا وقت آن نیست از آن صحبت کنیم. اما پایتون معایبی نیز دارد که باید آن ها را نیز بیان کرد. در ادامه آموزش هک با پایتون سراغ این معایب می رویم.

معایب نه چندان مشکل ساز پایتون

پایتون مانند هرچیزی در این دنیا از مزایا و معایبی برخوردار است. مهم این است که بدانیم چگونه با این مزایا و معایب در هک با پایتون کنار بیاییم و در کفه ترازو خود چگونه آن ها را بسنجیم. از معایب پایتون اگر بخواهیم نام ببریم.

مهم ترین مشکل آن را در هک با پایتون، ضعف برنامه نویسان پایتون در نوشتن سایر زبان ها می توان دانست. در واقع یک پایتون کار کمی سخت با زبان هایی مثل c و c++ کنار می آید. این از سطح بالا بودن زبان پایتون نشات گرفته و چون بسیاری از دستورات و نحوه نگارشی حذف شدند علت وجود بسیاری از چیزها را در سایر برنامه ها را برنامه نویس پایتون نمیتواند درک کند.

مشکل دیگر پایتون در  هک با پایتون را می توان مفسری بودن آن دانست. این یعنی عدم استفاده از یک مترجم و متکی به خود بودن. یعنی این که برنامه خودش انرژی صرف می کند تا خودش را به ماشین بفهماند. مثالش در دنیای امروز این است که به طور مثال رییس جمهور ایران برای سفر به چین خودش برود زبان چینی آموزش ببیند و سپس برود با نخست وزیر چین مذاکره کند.

ممکن است حرفش را بهتر بفهمد و حرف خودش را بهتر بزند. اما چقدر وقت و هزینه قرار است مصرف شود؟ در زبان پایتون نیز دقیقا همین اتفاق رخ می دهد.

عیب زبان برنامه نویسی پایتون

یکی از باحال ترین معایب این زبان همان مزیت آن است. همگام سازی بی دردسر. در واقع با بروز شدن کتابخانه ها و خود پایتون ممکن است برنامه ای که قبلا نوشته اید امروزه با بروز شدن دچار خطاهایی شود. این یعنی عدم اعتماد به آینده و این که ممکن است با هر بروز رسانی که خطاهایی یافت شود. خیلی جالب است.

عدم توانایی سازگاری کامل به عنوان برنامه موبایلی در آموزش هک با پایتون نیز از عقب ماندگی های زبان برنامه نویسی پایتون محسوب می شود که امروزه یقه آن را بسیار گرفته است و باعث شده است کمی از بازار سبد عمومی جدا شود و بیشتر مختص، متخصصان شود.

همه چی برای هک با پایتون

مشکل کوچکی نیز در پایگاه داده خود در هک با پایتون دارد. زیرا کمی در طراحی آن سادگی دیده می شود و عدم وجود لایه های مختلف کمی کار را برای تحلیل گران داده سخت تر کرده است.

با این حال پایتون امروز بسیار پرکاربرد است و همانطور که گفتیم یکی از پرطرفدارترین برنامه ها بین غول های کامپیوتر می باشد. در اینجا مجال این نیست که سراغ کاربرد های پایتون، معرفی نسخه ها و نحوه نصب و… آن صحبت کرد. اگر به پایتون علاقه دارید یا دارید علاقه مند می شوید. پیشنهاد می دهم با جست و جویی ساده در سایت های ایرانی و خارجی بیشتر با این برنامه جالب و دوست داشتنی آشنا شوید.

ما در اینجا کمی خطرناک تر می شویم و می خواهیم مفهوم هک با پایتون را توضیح دهیم . پس قبل از شروع با سوال خط اول ادامه می دهیم چرا زبان برنامه نویسی پایتون مورد پسند هکرهاست؟

چرا زبان برنامه نویسی پایتون مورد پسند هکرهاست؟

ما در  هک با پایتون برای رسیدن به این نقطه که حالا ایستادیم بسیار داستان تعریف کریم. از هک و هکر گفتیم. گذری به کامپیوتر اولیه زدیم. دانستیم زبان ماشین چیست و چه کنیم با آن راحت تر حرف بزنیم. دانستیم این راحتی ممکن است راحت تر نیز بشود و سراغ پایتون را گرفتیم. پایتون زبانی ساده اما سطح بالا را بیشتر شناختیم. معایب و مزایای آن را بیان کردیم. تا در نهایت به اینجا رسیدیم که چرا زبان برنامه نویسی پایتون مورد پسند هکرهاست؟

یکی از مهمترین دلایلی که باعث شده هکر ها به سمت پایتون کشیده شوند و هک با پایتون جای خود را بسیار باز کند این است که پایتون همانطور که گفتیم در بسیاری از جاها استفاده می شود. پرکاربردترین برنامه نویسی این روزها محسوب می شود که می تواند زبان C را نیز ساپورت کند. در هک بسیار مهم است که بدانید که سیستم عامل و بیس برنامه را چه تشکیل داده است.

از این رو از آن جایی که بسیاری از جاها مانند گوگل از پایتون استفاده می کنند پس هکرها با استفاده از برنامه پایتون می توانند به راحتی نفوذ کنند. اگر علت این را بخواهیم بیشتر بررسی کنیم به این نکته می رسیم. در هک وقتی از جنس خود برنامه پایه استفاده کنیم به نوعی برنامه راحت تر فریب می خورد و دچار اشتباه می شود و بجای اعمال برنامه خود برنامه شما را به عنوان یک هکر انجام دهد.

پایتون و تست نفوذ

مورد دیگر پاسخ به سوال بالا و علت سوق بسیار به سمت یادگیری هک با پایتون این است که پایتون از کتابخانه ها و ماژول های بسیار وسیع و آنلاین استفاده می کند. این یعنی ابزار بیشتر و داشتن راه های بیشتر برای نفوذ و هک. این ویژگی در هک با پایتون واقعا یک ویژگی فوق العاده برای هکر ها می باشند. اگر با شکستن قفل درب را نتوانند باز کنند سراغ پنجره می روند و اگر این هم نشد در نهایت تبدیل به روح می شوند و از دیوار رد می شوند. جالب است. نه؟

داستان شیرینی را تا اینجا پشت سر گذاشتیم. ما هدفمان این بود که با توضیح هک و پایتون به سراغ آموزش هک با پایتون برویم. برای توضیح نحوه ی هک با پایتون مجبور بودیم تمام پله های بالا را یکی یکی طی کنیم تا به این نقطه حال حاضر برسیم.

آموزش هک با پایتون امروزه بسیار مورد توجه کاربران، مدرسان و برنامه نویسان قرار گرفته است. دلیل آن را به صورت کامل و مفصل در بالا بیان کردیم و ندانستیم وقتی زبان شبکه های اجتماعی پر طرفداری مثل فیس بوک و اینستاگرام در بیس پایتون است برای هک کردن آن بهترین وسیله نیز پایتون است.

در واقع در یادگیری هک با پایتون، ما این را آموزش می بینیم که یک اسب تروی بسازیم و سعی کنیم آنقدر واقعی بسیاریم تا خود حرف ما اجازه ورود بی دردسر به ما بدهد سپس مشغول هدف خود شویم. البته نحوه ساختن و ورود نیز خود یک هدف مجزا تحت عنوان آموزش تست نفوذ با پایتون است.

پیش نیازهای هک با پایتون

با این که به صورت بسیار کامل و جزئی در بالا از پیش نیاز های هک با پایتون سخن گفتیم اما بهتر است اینجا به صورت تیتر وار آن ها را جمع بندی کنیم تا موجب سردرگمی نشویم. قبل از آن نگاهی به مقاله ی حلقه تکرار for در پایتون نیز داشته باشیم.

مهم ترین و اولین پیش نیاز آن آشنایی با کامپیوتر است. اگر با تکنولوژی مشکل دارید از همین جا برگردید و رویای هکری را نیز به رویایی مانند نویسندگی تغییر دهید. باور کنید موفق تر می شوید.

پیشنیاز بعدی و مهم دیگر آشنایی با نحوه برنامه نویسی و آشنایی با الگوریتم است. شاید ندانید اما شما یک زبان را بدانید در واقع تمام زبان ها را می توانید بنویسید. و علت آن این است که روش یافتن پاسخ و نوشتن کلی برنامه از ابتدا تا انتها یکی است و فقط نحوه نوشتن آن مهم است. پس سعی کنید ذهن برنامه نویسی پیدا کنید.

بعد از در اموزش هک با python، آموزش خود برنامه نویسی در پایتون مهم است که آموزش ببینید و با دستورالعمل ها و تمام ویژگی های آن آشنا شوید.

پیش نیاز هک با پایتون

یکی دیگر از پیش نیازها که در این آموزش هک با پایتون اصلا از آن صحبت نکردیم. آموزش سیستم عامل لینوکس است. گرچه پایتون در بسیاری از سیستم عامل ها کارایی دارد. اما در هک باید گاهی از محدوده کار با خود زبان برنامه نویسی پا را فراتر بگذاریم و سراغ سیستم عامل برویم. از آن جایی که سیستم عامل لینوکس یک سیستم عامل منبع باز است و بسیار قابل برنامه نویسی است پس بهتر است برای موفقیت این سیستم عامل را نیز بشناسید.

پیش نیازهای بعدی همانند آموزش کالی و … چیزهایی است که بیشتر بجای پیش نیاز بودن هم نیاز هستند و می توان به فراخور نیاز تان سراغ در ادامه مسیر سراغ آن بروید.

یک آموزش نه سیاه و نه سفید

ممکن است کسی بعد از دیدن آموزش هک با پایتون سراغ حساب های شخصی کاربران برود و موجب اذیت و آزار آنها را فراهم بیاورد یا ممکن است سیستم های امنیتی را اذیت کند. البته این وجه سیاه همچنین هم بی در و پیکر نیست.

چرا که هر سایت یا شبکه یا هرجایی که لازم از از خود حراست کند دارای یک تیم قوی امنیتی هستند و مانع از آن می شوند که شما به راحتی وارد آن محل ها شوید. نه تنها مانع می شوند بلکه با اطلاع به مراجع قانونی بسیار زیبا شما را هم تنبیه می کنند. پس ابر زیبایی که احتمالا بالای سرتان تشکیل شده و در آن خود را یک میلیاردر که با هک سیستم های امنیتی به منافع خود رسیده را پاک کنید.

آموزش تست نفوذ با پایتون چرا در ایران؟

یکی از سوالاتی که بسیار پرسیده می شود این است که چرا آموزش تست نفوذ با پایتون در ایران یکی از آموزش های هک با پایتون مطرح می شود؟ یا بهتر بپرسم چرا در ایران به راحتی و آزادی آموزش هک با پایتون داده می شود با این که می دانند ممکن است بجای جراحی با چاقوی داده شده، آدم کشته شود؟

جوابش در چند چیز نهفته است. اول این که در ایران اگر بخواهید یک هک غیر قانونی انجام دهید به احتمال بالا کشف می شوید و دچار دردسرهای قانونی می شوید.

دوم از این نظر که کسانی که در خارج هستند و به هر دلیل می خواهند وارد سایت ها و شبکه های داخلی شوند کمتر مورد موارد قانونی می شوند و بیشتر می توانند فرار کنند از این جهت اهمیت حفظ و حراست بالا می رود. برای این که جلوی این حملات گرفته شود باید راه های نفوذ را خود صاحبان این شبکه ها پیدا کنند قبل از این که دیگران آن ها را کشف و از آن استفاده کنند. از این رو آموزش تست نفوذ با پایتون در ایران به یکی از علل بسیار بارز و اصلی برای آموزش هک با پایتون تبدیل شده است.

تست نفوذ بسیار می تواند امنیت سایت ها را تضمین کند و از طرفی باعث می شود اعتبار یک سایت و یک شبکه نیز از لحاظ امنیتی تایید یا رد شود .بیزمشبیزمش

سکوی خود متکی هستند و در صورت اختلال در آن باعث نابودی و یا ضرر بسیار در آن ها شود. از این این شرکت ها در به در دنبال کسانی می گردند که بتوانند امنیت مجازی آن ها تامین کنند.

از آنجایی که این رشته یک کار بسیار تخصصی و جدید در ایران محسوب می شود و افراد کمی نسبت به سایر شغل های مرسوم در ایران مشغول انجام آن هستند بنابراین می توان حدس زد پول خوبی پس از دیدن آموزش هک با پایتون در انتظار کسانی است که متخصص شوند.

متخصص شدن به این معنی است که بتوانند خود تست نفوذ انجام دهند، باگ های سایت و شبکه را بیابند و آنها را برطرف کنند. از طرفی با پایش سایت و طریق موارد امنیتی بتوانند مانع از ورود غیر مجاز دیگران، چه ایرانی و چه خارجی شوند.

قفل

شاید گاهی در اخبار می شنوید که دانشمندان ایرانی موفق به خنثی کردن حمله سایبری به مراکز امنیتی ایران از جمله مراکز انرژی هسته ای شده اند. این دانشمندان در واقع همان کسانی هستند که روزی مانند من و شما حس کرند که نیاز به آموزش در این زمینه را دارند و سراغ آن رفتند. حال که امکان آموزش هک با پایتون برای شما فراهم شده و بدون نیاز به حضور در کلاس حضوری می توانید از آن بهره مند شوید، چرا دنبال علاقه خود نروید؟ علاقه ای که می تواند آینده شما را نیز بسیار تامین کند.

موفقیت کاری

آموزش هک با پایتون در ایران می تواند یکی از سرمایه گذاری های آموزشی فوق العاده محسوب شود. چرا که ایران مانند تمام دنیا رو به سوی پیشرفت گذاشته است و در آن بسیاری از شرکت ها به وجد آمدند .بیزمش

گسترش فرهنگ کسب و کارهای استارتاپی با پیدایش مفاهیم جدیدی در حوزه‌های مختلف همراه بوده است. از مهمترین آن‌ها معرفی مدل‌های خاصسرمایه‌گذاری بر روی کسب و کارهای نوپا و تعریف مراحل مختلف سرمایه گذاری هستند که در این مقاله می‌کوشیم تا در سطحی کلی آن‌ها را به علاقمندان حوزه کسب و کارهای نوپا و نوظهور ( استارتاپی)  معرفی کنیم.

تفاوت اصلی بین مراحل سرمایه‌گذاری، سطح تکامل کسب‌وکارها، نوع سرمایه‌گذاران، افزایش سرمایه و نحوه‌ی تخصیص نهایی سرمایه است. سطوح سرمایه‌گذاری با یک فاز «سرمایه‌گذاری اولیه» (Seed funding) شروع می‌شوند و با سرمایه‌گذاری‌های سری B ، A و سپس C ادامه می‌یابند. هنگامی که تمایز میان این مراحل را فهمیدید، راحت‌تر می‌توانید دنیای سرمایه‌گذاری را درک نمایید. سرمایه‌گذاری‌های سری B ، A و C بخشی از فرآیند تبدیل یک ایده‌ی هوشمندانه به یک شرکت جهانی و تکامل یافته برای عرضه اولیه سهام در بازار بورس ، IPO محسوب می‌شوند.

مرحله‌ی صفر : بذرمایه (سرمایه‌گذاری اولیه / seed funding)

بذرمایه، از لغت ” بذر” گرفته شده است و این‌گونه تعریف می‌شود: سرمایه‌ای که برای شروع (گسترش) کسب‌وکار شما تخصیص داده می‌شود. اگر کسب‌وکار بالغ را به مثابه یک درخت بالغ در نظر بگیریم، seed funding مرحله‌ی کاشت و پرورش دانه به حساب می‌آید. صاحبان ایده معمولا این هزینه را صرف تشکیل یک تیم حرفه‌ای،  تحقیقات ابتدایی بازار، طراحی محصول نهایی و شناسایی کاربران و مشترای حداقلی می‌کنند. این سرمایه، معمولا ممکن است از جانب مالکان کمپانی‌های بزرگ، از دوستان و خانواده و یا دیگر سرمایه‌گذاران تامین شود.

در این مرحله، معمولا مبلغ سرمایه‌گذاری چندان بالا نیست؛ چراکه کسب‌وکار همچنان در مرحله‌ی ایده و یا مرحله‌ی مفهومی است. پرداخت این‌ بودجه از جانب سرمایه‌گذاران معمولا با کسب درصدی از سهام کسب‌وکار همراه است؛ یعنی سرمایه‌گذار در ازای پولی که هزینه‌ی ایده و طرح شما می‌کند، درصدی از سهام کسب‌وکار را به خود اختصاص می‌دهد؛ اگرچه معمولا درصد سهام درخواستی در این مرحله، چندان زیاد نیست.

سرمایه‌گذاران، اغلب بذرمایه (سرمایه‌گذاری اولیه) را یک سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌دانند. بنابراین این حرکت سرمایه‌گذار، نشان‌دهنده‌ی یک تعهد معنی‌دار و ملموس از خود به منظور کسب موفقیت در کسب و کار است.

برای کسب موفقیت در تامین‌مالی مرحله‌ی بذر، انجام گام‌های زیر ضروری است:

• توجیه طرح و ایده (وجود بازار کافی برای طرح و ایده + طرح‌های کسب درآمد)
• بدست آوردن مشتریان اولیه
• دریافت بازخورد
• تغییر – بهبود
• شروع استارتاپ با تکیه بر منابع داخلی و عدم توجه به منابع بیرونی
• مراجعه به اطرافیان و ارائه‌ی طرح به آن‌ها جهت دریافت حمایت‌های حداقلی

مرحله‌ی یک: سرمایه‌گذاری سطح A

در صورتی که یک استارت آپ بتواند به شکل قابل قبولی رشد کند سرمایه گذاران تمایل به سرمایه گذاری بر روی آن خواهند بود. باید توجه داشت رشد برای استارت آپ ها به معنی افزایش کاربر و مشتری است و سود معمولا معیار مناسبی برای سنجش رشد استارت آپ ها نیست. این موضوع خصوصا در مراحل اول سرمایه گذاری (راند A) بیشتر ملاک قرار می گیرد.

سرمایه‌گذاری سری A، معمولا اولین سطح اصلی سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید و این، زمانی‌ است که VCها (سرمایه‌گذاران خطرپذیر) درگیر موضوع می‌شوند (اما در مورد برخی استارتاپ‌های پیشگام فناوری، VCها ممکن است در مرحله‌ی بذرمایه‌ هم ظاهر شوند).این مرحله از سرمایه‌گذاری، اولین زمانی است که شرکت یا استارتاپ ارزش‌گذاری می‌شود. شرکت، هنگامی وارد مرحله سرمایه گذاری سری A می‌شود که حجم سرمایه‌گذاری خطر پذیر روی آن به رقمی بین 2 تا 10 میلیون دلار ،  رسیده باشد. در ایران این رقم تقریبا بین ۵۰۰ میلیون تا ۵ میلیارد تومن است. در عوض، برای این تامین مالی، باید سهامی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد را در اختیار سرمایه‌گذار قرار دهد (اگرچه برخی سرمایه‌گذاران می‌توانند این رقم را تا ۵۰ درصد افزایش دهند).

در این سطح، داشتن یک طرح برای توسعه‌ی یک مدل کسب‌وکار که سود بلندمدت را ایجاد کند، مهم است. بنیان‌گذاران معمولا با استفاده از این تامین مالی، کار‌های زیر را انجام می‌دهند:

• بهینه‌سازی محصول
• گسترش تیم
• ارائه‌ی محصول در بازارهای مختلف
• شناسایی دقیق‌تر کاربر و گسترش بازار محصول

 استارت آپ های مستعدی که توانسته اند مدل کسب و کار جذابی را پیاده سازی کنند برای توسعه مدل، جذب نیروی انسانی و بازاریابی جهت ادامه رشد سریع نیاز به جذب سرمایه دارند. استارت آپ ها در این مرحله معمولا بر اساس تعداد کاربران یا مشتریان جذب شده، نرخ رشد در جذب کاربر و پیش بینی سهم بازار در آینده ارزش گذاری شده و با توجه به سرمایه مورد نیاز مقدار سهام واگذار شده آنها تعیین می شود.

مرحله‌ی دو: سرمایه‌گذاری سطح B

سرمایه‌گذاری سری B، دوره‌ی پیش‌رفته‌ای از سرمایه‌گذاری است که استارتاپ ، مبالغ بیشتری سرمایه از VCها دریافت می‌کند و حتی این امکان محتمل است که نهادها و ارگان‌های بزرگ وارد چرخه‌ی سرمایه‌گذاری شوند. این سرمایه‌گذاری زمانی صورت می‌گیرد که استارتاپ خود را ثابت کرده باشد و برای ادامه‌ی مسیر رشد، نیاز جدی به دریافت سرمایه دارد. مبلغ این سرمایه‌گذاری معمولا بین ۵ تا ۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شود. این مبلغ در ایران در حدود ۵ تا ۵۰ میلیارد تومان است. در عوض برای این تامین مالی، سرمایه‌گذاران سری B، معمولا تا یک سوم سهام استارتاپ را دریافت می کنند که به تناسب، موجب رقیق شدن مالکیت سرمایه‌گذاران سری بذری و A می‌شود.

با این دوره از سرمایه‌گذاری، استارتاپ (شرکت) در گروه استارتاپ‌های اصلی قرار می‌گیرد. تا زمانی که استارتاپ به این دوره‌ی مالی برسد، معمولا محصول خود را درک کرده و جایگاه خود در بازار را شناخته و کشش کافی در بازار دارد؛ بنابراین به حد مطلوبی از درآمد رسیده است. پس منطقا سرمایه‌گذاری این سطح، صرف افزایش تولید و گسترش بازاریابی جهت دریافت حجم بیشتری از بازار موجود می‌شود.

از دیگر کارهای حائز اهمیت در سرمایه‌گذاری سطح B – که الزاما باید انجام شوند – می‌توان از ‘افزایش سطح دقت و مراقبت’ ، ‘تولید گزارش تحلیلی’ و ‘مشورت با مراجع قانونی’ یاد کرد. از لحاظ فرآیندها و بازیکنان کلیدی، سری B شبیه سری A است. سری B اغلب توسط بسیاری از افراد حاضر در سری A هدایت می‌شود. تفاوت سری B، اضافه شدن موج جدیدی از دیگر شرکت‌های سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر است که در سرمایه‌گذاری در این مرحله تخصص دارند.

در این مرحله از جذب سرمایه معمولا استارت آپ به درآمد رسیده است و علاوه بر نرخ بالای جذب کاربر، می توان به نرخ افزایش فروش و درآمد نیز توجه کرد. نرخ بالای رشد در کنار فروش و درآمد به این معنی است که مدل کسب و کار استارت آپ موفق است لذا ریسک سرمایه گذاری کاهش میابد. کاهش ریسک سرمایه گذاری به معنی افزایش توقع بنیانگذاران است. معمولا در این مرحله سرمایه مورد نیاز بیشتر و سهام واگذار شده کمتر از راند A است. تعیین ارزش در این مرحله بیشتر بر اساس واقعیت های مالی انجام می شود.

مرحله‌ی سه: سرمایه‌گذاری سطح C

در این مرحله از جذب سرمایه معمولا استارت آپ سود آور شده و به شهرت رسیده است. توقع سرمایه در این مرحله بسیار زیاد بوده و درصد واگذاری سهام پایین است. در این مرحله معمولا بانک ها و نهادهای مالی بزرگ اقدام به سرمایه گذاری می کنند.در سرمایه‌گذاری سطح C، سرمایه‌گذاران پول را به کسب‌وکار‌های موفق تزریق می‌کنند و در تلاش بازگشت دو برابر این مبلغ هستند. سری C، فاز تکمیل کردن استارتاپ است و البته رشد با سرعت بیشینه‌ی خود در حرکت است به طوری که مبالغ یک رقمی سرمایه، تبدیل به صدها میلیون می‌شود. در حقیقت، استارتاپ به ساحل مقصد خواهد رسید.

گاهی سرمایه‌گذاری سطح C جهت خرید یک شرکت دیگر نیز ممکن است استفاده شود. از آن‌جا که در سری C ، ریسک در کسب‌وکار کمتر می‌شود، سرمایه‌گذاران بیشتری وارد بازی خواهند شد. در سری C، گروه‌هایی مانند صندوق‌های حمایتی، بانک‌های سرمایه‌گذار، شرکت‌های سرمایه‌گذار خصوصی و گروه‌های بزرگ بازار به لیست سرمایه‌گذاران اضافه خواهند شد. مبلغ این سرمایه‌گذاری در رده‌ی ۱۰+ میلیون دلار قرار می‌گیرد.

تامین سرمایه دسته جمعی((crow funding:

تأمین سرمایه از اجتماع یا تأمین مالی جمعی نیز نامیده می‌شود معمولاً مشارکت جمعی توسط افرادی که سرمایه‌گذاری مشترک می‌کنند نامیده می‌شود، اغلب از طریق اینترنت انجام می‌شود تا از تلاش‌های یک کارآفرین توسط عموم جامعه یا سازمان‌ها حمایت شود. تأمین مالی جمعی برای اهداف متنوعی نظیر درمان بیماری تا چاپ کتاب، حمایت مالی هنرمندان تا طرفداران کمپین‌های انتخاباتی و تأمین سرمایه لازم برای راه اندازی یک کسب و کار نوپا یا کسب و کار کوچک کاربرد دارد.

به کارگیری اصطلاح سرمایه‌گذاری جمعی را می‌توان پس از ظهور پدیده جمع سپاری دانست. دلیل ظهور و گسترش سرمایه‌گذاری جمعی به شکل سازمان یافته در قالب تأمین سرمایه مالی را می‌توان بحران مالی سال ۲۰۰۸ در جهان دانست. به علت تمایل کم بانک‌ها به وام دادن، کارآفرینان شروع به جستجوی راه‌های دیگری برای جذب سرمایه کردند. مشکلاتی که صنعتگران، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران خرده‌پا در جمع‌آوری سرمایه داشتند منجر شد تا سرمایه‌گذاری سنتی که توسط دوستان و فامیل صورت می‌گرفت به شکل سرمایه‌گذاری جمعی بسط پیدا کند.در واقع می‌توان سرمایه‌گذاری جمعی را یک روش اینترنتی برای تأمین سرمایه مالی معرفی کرد که به کسب و کارها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا از طریق کمک‌های بلاعوض یا سرمایه‌گذاری اشخاص متعدد بتوانند ایده هایشان را عملی سازند. سرمایه‌گذاری جمعی پلتفرم بهره‌برداری از پتانسیل بالقوه انبوه جمعیت که تا پیش از آن به صورت هدفمند به آن توجه نشده بود را فراهم می‌نماید.

سرمایه‌گذاری جمعی، جذب سرمایه مردمی یا سرمایه‌گذاری اجتماعی، کارزاری جهت حمایت جمعی افرادی مختلف از یک جامعه، معمولاً جامعه کاربران اینترنت و پرداخت بخشی از سرمایه مورد نیاز جهت آغاز یک پروژه توسط افراد یا سازمان برگزارکننده کارزار است. جذب سرمایه مردمی جهت حمایت از طیف مختلف فعالیت‌ها از جمله امداد رسانی به حادثه دیدگان، روزنامه‌نگاری شهروندی، حمایت هنرمندان از سمت طرفداران، کمپین‌های سیاسی، بودجه راه‌اندازی استارت آپ، تولید آثار بصری، توسعه نرم‌افزار آزاد، توسعه اختراعات، تحقیقات علمی و پروژه‌های شهری است. در این روش فرد صاحب ایده، تا جایی که در توان دارد، کار خود را پیش برده و برآورد قابل قبولی از هزینه‌های تکمیل کار خود تهیه می‌کند و برنامه خود و میزان سرمایه لازم را در یک وبسایت عمومی اعلام می‌کند. این پروژه چه ساخت یک فیلم کوتاه باشد که تهیه‌کننده آن فیلم نامه را نوشته ولی هزینه ساخت آن را ندارد، یا خرید ابزار کار برای راه‌اندازی یک کارگاه، یا طراحی یک دستگاه پیچیده صنعتی، به مردم عرضه می‌شود و اگر چیزی باشد که نظر مساعد مردم را جلب کند، می‌تواند سرمایه‌های آن‌ها را هم به کار بگیرد.

مدل‌های تأمین مالی جمعی طیف گسترده‌ای از مدل‌های تأمین مالی جمعی با مدل‌های کسب و کار متفاوت وجود دارد. با توجه به تنوع مدل-های کسب و کار پلتفرم‌های واسط، می‌توان آن‌ها را در چند مدل پایه زیر دسته‌بندی کرد:
•اهدا این نوع از اهدای جمعی بیشتر شبیه به حمایت‌های خیریه‌ای هستند. اگر چه در اصل یک عمل نوع دوستانه است ولی دریافت کنندگان هیچ گونه وظیفه‌ای برای اعطای پاداشی به خیّر در مقابل حمایت او ندارند. مشارکت مالی افراد برای پروژه‌ها با انگیزه‌های نوع‌دوستانه و خیرخواهانه می‌باشد، و همین مورد می‌تواند در بین افراد دیگر انگیزه ایجاد کند. پلتفرم گوفاندمی که در سال ۲۰۱۰ راه اندازی شده‌است، پلتفرم پیشگام تأمین مالی مبتنی بر اهدا می‌باشد. از دیگر پلتفرم‌های برتر جهان که بر اساس مدل اهدا فعالیت می‌کنند می‌توان از کرینگ‌بریدج، جاست‌گیوینگ، کازس، اکت‌بلو، کرادرایز، گیوفوروارد، دانرچوز، فاندلی، رازو و فاندراز نام¬ برد. بعضی از این پلتفرم‌ها به صورت تخصصی در یک حوزه خاص نظیر پزشکی و برخی دیگر در چند موضوع فعال هستند.

• پاداش

یکی از مشخصه‌های اصلی این مدل، اعطای پاداش به مشارکت‌کنندگان به دلیل حمایتشان می‌باشد. این پاداش‌ها بسته به میزان مشارکت متفاوت تعریف می‌شوند. گاهی این مشارکت‌ها به صورت حمایت جمعی بوده که در این حالت سرمایه‌گذار پروژه یا حامی در مورد پاداش مشخصی که کارآفرین متعهد شده‌است پرداخت کند توافق دارد. اغلب این پاداش‌ها به صورت خدمات می‌باشد. در مواردی حمایت مالی در قالب پیش فروش جمعی یا پیش سفارش به منظور حمایت در تولید محصول به عنوان مثال کتاب، فیلم، آلبوم موسیقی، تئاتر، نرم‌افزار، محصول جدید، محصول سبز یا خدمات می‌باشد. در مقابل کارآفرین تعهد می‌کند که نسخه اولیه از محصول یا خدمت، تحویل خریدار شود که در این صورت تأمین مالی جمعی اساساً یک سفارش محصول است.

• وام دهی جمعی

تأمین مالی مبتنی بر بدهی به عنوان سرمایه‌گذاری و تأمین اهداف انتفاعی در سال ۲۰۰۶ در آمریکا و یک سال زودتر به عنوان فعالیت خیریه‌ای در انگلستان به وجود آمد. تأمین مالی مبتنی بر بدهی یا آنچه در انگلستان مبتنی بر قرض نامیده می‌شود، اولین بار با اهداف غیرمادی در سال ۲۰۰۵ آغاز گردید. پلتفرم تأمین سرمایه خرد کیوا با هدف اعطای وام به افراد فقیر در کشورهای جهان سوم راه اندازی شد. مدل مبتنی بر بدهی تأمین مالی جمعی، که از آن «قرض دهی فرد به فرد» نیز نام برده می‌شود، به وام گیرندگان مستقل امکان می‌دهد تقاضای وام بدون وثیقه داشته باشند و اگر توسط پلتفرم پذیرفته شد، پول را از اجتماع قرض بگیرند و سپس آن را با بهره‌اش (ممکن است بدون بهره باشد) بازپرداخت کنند. پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی وام‌دهی، موضوعات افراد برای وام گرفتن را به دقت بررسی کرده و معمولاً با درصد کمی از درخواست‌های وام موافقت می‌شود. به عنوان مثال پلتفرم لندینگ‌کلوب فقط ۱۰ درصد از درخواست وام‌ها را مورد پذیرش قرار می‌دهد.

• خرید سهام جمعی

این نوع تأمین مالی خُرد در عمل پیچیده‌ترین حالت تأمین مالی جمعی است. در این حالت پاداش مشارکت‌کنندگان در ازای سرمایه‌گذاری، دریافت سهام، سود سهام یا حق رأی در سهام مخاطره‌آمیز است. در این حالت مشارکت-کننده، سود مستقیم دریافت نمی‌کند بلکه به نوعی در سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر شرکت می‌کند.

فرایند و بازیگران تأمین مالی جمعی تأمین مالی جمعی سه بازیگر اصلی دارد که فرایند تأمین سرمایه را تسهیل می‌نماید. این بازیگران عبارتند از کارآفرین یا صاحب ایده، واسطه تأمین سرمایه یا پلتفرم و مشارکت کنندگان. فرایند تأمین سرمایه به این صورت می‌باشد که ابتدا کارآفرین، ایده مورد نظر خود را در صفحه‌ای اختصاصی در وبگاه واسط که پلتفرم نامیده می‌شود تشریح می‌کند و به عبارت دیگر یک کمپین برای ایده خود راه اندازی می‌کند. معرفی پروژه شامل اطلاعات گوناگونی می‌باشد که بخشی از آن در دسترس پلتفرم واسط قرار می‌گیرد و بخش دیگر که دارای اطلاعات طبقه‌بندی کمتری است در معرض عموم مردم قرار داده می‌شود. اطلاعاتی نظیر مدل کسب و کار و همچنین اطلاعات اقتصادی پروژه می‌بایست در اختیار پلتفرم قرار بگیرد تا بتواند راستی آزمایی‌های مورد نظر را در مورد پروژه انجام دهد. حتی برخی پلتفرم‌ها در صورت لزوم، به صاحبان ایده مشاوره‌های لازم را نیز می‌دهند. هنگامی که پروژه از جنس مسائل اجتماعی و فعالیت‌های خیریه باشد، پلتفرم اطلاعات دیگری در مورد راستی آزمایی از صاحبان ایده می‌گیرند. هنگامِ یافتن راهکارهای خلاقانه برای مسائل دنیای مدرن، کارآفرینان باید ورای صرف آن چیزی که در گذشته کارایی داشته است بیندیشند.

یکی از شروط مهم مندرج در قراردادهای سرمایه گذار و ترم شیت  (Term sheet)، شرط جلوگیری از رقیق شدن سهام است(Dilution). سرمایه گذاران با درج این شرط در پی آنند که هرگونه سرمایه گذاری که در آینده رخ می دهد (فازهای سرمایه گذاری)، ارزش گذاری قیمت سهامی که در زمان سرمایه گذاری به تناسب آن پول پرداخت کرده اند، را کاهش ندهد. همچنین درصد سهامداری آن ها با تا مدت زمان معینی سرمایه گذاری های بعدی کم نگردد. این شرط را بنیانگذارانی که از قدرت چانه زنی بالایی برخوردارند نیز می توانند استفاده کنند.

مفهوم

رقیق شدن سهام  در دو معنا به کار می رود:

• کاهش درصد مالکیت سهامداری

کاهش درصد مالکیت سهامداری بدون آنکه بخشی از سهام(سهم و سهام چیست و خرید و فروش آن چگونه انجام می شود) خود را به شخص دیگری منتقل نماید. (مالک 20 درصد از سهام استارتاپ باشد اما مالکیت او بدون هیچ خرید و فروشی کاهش پیدا کند)

مورد اول زمان افزایش سرمایه اتفاق می افتد. به عنوان مثال سرمایه شرکت یک میلیون تومان به تعداد 100 سهم 100 هزارتومانی می باشد. سهامداران از طریق مجمع فوق العاده تصویب می نمایند که سهام شرکت به 100 میلیون تومان  از طریق انتشار سهام جدید افزایش یابد.  در این صورت هر سهامداری برای آنکه درصد سهامداری اش کاهش نیابد، باید اقدام به خرید بخشی از سهام تازه منتشر شده نماید. نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که شرکت سهام خود را به مبلغ 100 هزار تومان نمی فروشد، بلکه به مبلغ واقعی (همان مبلغی که بر اساس ارزشگذاری به دست آمده است) می فروشد، حال اگر بنیانگذاران یا سرمایه گذار در زمان افزایش سرمایه تمایلی به پرداخت مبلغی برای خرید سهام های جدید نباشد، درصد سهامداری اش کاهش می یابد.

سرمایه گذاران یا بنیان گذاران می توانند در قرارداد درج نمایند که تا مدت زمان معینی بدون آنکه مبلغی پرداخت نمایند، درصد سهامداری آن ها کاهش نیابد. همچنین می توانند توافق نمایند، به طور مثال تا دو دوره سرمایه گذاری، درصد سهامداری آن ها در شرکت کاهش نیابد.

حق تقدم در خرید سهام یکی دیگر از شروطی است که برای عدم جلوگیری از رقیق شدن ( با کاهش درصد سهامداری) در قرارداد درج می شود. این حق به موجب قانون تجارت (دانلود فایل pdf کامل قانون تجارت) به سهامداران اعطا شده است و غالبا در قرارداد تصریح می شود و نحوه اعمال این حق تبیین می شود.

 

• ارزش واقعی سهام کاهش پیدا کند(رقیق شدن اقتصادی)

به این طریق که در زمانی که شرکت سهام جدید منتشر می کند، سهام منتشر شده را به مبلغی کمتر از آنچه سرمایه گذار خریداری کرده است به شخص دیگری بفروشد.بدین معنی است که ارزش اقتصادی سرمایه گذاری سرمایه گذار کاهش یابد. این موضوع زمانی رخ می دهند که سهام جدید با ارزش کمتر از آنچه سرمایه گذار اول بر مبنای آن به خرید سهام و سرمایه گذاری پرداخته است، منتشرگردد. این شرط خسارت سرکایه گذاران سابق را در صورتی که سرمایه گذاری جدیدی با قیمت سهام پایین تری رخ دهد (سرمایه گذار جدید سهام را با قیمت پایین تری خریداری نماید) جبران نماید. 

 

انواع شرط جلوگیری از رقیق شدن(Anti-dilution) سهام در قرارداد سرمایه گذاری استارتاپ ها (شرط تعدیل سهام)

دو نوع مهم از انواع شروط جلوگیری از رقیق شدن سهام وجود دارد: شرط جلوگیری از رقیق شدن کاملا تضمین شده  و شرط جلوگیری از رقیق شدن میانگین موزون که بر مبنای تغییر در نرخ تبدیل سهام ممتاز به عادی می باشد.

نرخ تبدیل سهام ممتاز به عادی

در خصوص نرخ تبدیل سهام ممتاز به عادی باید اظهار داشت که در حقوق آمریکا یکی  از انواع سهام ممتاز, سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی می باشد که سرمایه گذاران از این سهام برای سرمایه گذاری استفاده می کنند. بعضی از سرمایه گذاران در ایران نیز در قرارداد سرمایه گذاری تصریج می نمایند که سهام ممتاز سرمایه گذار قابل تبدیل به سهام عادی خواهد بود. منظور از نرخ آن است که یک سهام ممتاز سرمایه گذار برابر با چند سهام عادی شرکت می باشد.

 

 

شرط تعدیل سهام

نکته ای که باید بدان توجه کرد آن است که در قراردادهای سرمایه گذاری در ایران ممکن است شرطی به عنوان شرط تعدیل سهام آورده شود که بدون ذکر جزییات، سرمایه گذار از رقیق شدن سهام خود جلوگیری کند.

به عنوان مثال در قرارداد ذکر شود:

در صورتی که در دور بعدی سرمایه گذاری، ارزش سهام سرمایه گذار (منظور سرمایه گذاری سابق است) کمتر از ارزش سهام او در زمان امضای قرارداد سهامداری باشد، سهام او به صورتی تعدیل خواهد شد ارزش آن دست کم به اندازه میزان سرمایه گذاری صورت گرفته توسط او باشد.

 

یادداشت امیرناظمی، معاون وزیر ارتباطات:

استارت آپ، اگر چه از منظر علمی به شرکتی گفته می شود که مدل کسب وکار نوآورانه ای دارد که می تواند در مقیاس وسیع و با رشد سریع همراه باشد، اما به دلیل همین ویژگی هایش، نمی توان از ابتدا موفقیت یا عدم موفقیت آن را در آینده شناسایی و تضمین کرد. به این ترتیب کشورهای مختلف به جای تمرکز بر فرآیندهای ارزیابی و زدن برچسب به شرکت ها و عرضه ی انواع مجوزها و گواهی نامه ها، سعی می کنند تا فرصت اولیه ای برای موقیت در اختیار شرکت ها قرار دهند. به عبارتی دیگر به جای آن که کسی آن ها را ارزیابی های پیچیده نماید و سپس تعیین کنند که   آیا شامل مشوق های دولتی می شوند یا نه؟تلاش می کنند یک امنیت روانی و اقتصادی برای فعالیت در سقف و مدت محدودی در اختیار آن ها قرار دهند. به این ترتیب اصلی ترین تفاوت این طرح با طرح های مانند   حمایت از شرکت های دانش بنیان، عدم نیاز به ارزیابی و همچنین فراگیر بودن برای تمامی شرکت ها است.

از سویی دیگر شرکت ها نیز مانند انسان ها از یک چرخه عمر برخوردارند. شرکت ها نیز مانند انسان ها متولد می شوند، ابتدا نوزاد هستند، سپس دوران جوانی و بلوغ و نهایت پیری دارند. بدیهی است که برای کودکان تا رسیدن به سن قانونی بسیاری از موارد مورد انتظار از آنان نیست. در دوران کودکی انسان ها از بسیاری از قیود دوران جوانی و میانسالی رها هستند. همین منطق باعث شکل گیری قوانینی در کشورهای توسعه یافته شد که در آن شرکت های نوپا از بسیاری از قیودِ مسایل پیچیده مالیاتی و بیمه ای رها شده اند.

اینکه چرا کشورهای توسعه یافته به سراغ این مدل از حمایت رفتند، چند دلیل عمده داشته است:

• اول آنکه باید به ایده های مختلف این فرصت را داد تا تبدیل به یک شرکت شوند. تا زمانی که افراد از ترس بیمه و مالیات و مشکلات مختلف، از تشکیل شرکت بترسند، احتمالا اقدام به ثبت شرکت نمی کنند. همین ترس مانع از آن می شود که بسیاری از ایده های نوآورانه هیچ گاه بتوانند فرصت تبدیل شدن به یک کسب وکار و حتی جذب سرمایه گذار را بیابند. به این ترتیب باید این فرصت را به گروه ها و ایده ها داد تا تحقق بیابند.
• دوم آن که عدم رسمی شدن ایده ها و عدم تشکیل شرکت ها باعث می شود که دولت ها نه آمار درستی از وضعیت کشور و جامعه استارت آپی خود داشته باشند و نه اساسا بتوانند حمایت هایی را از این گونه شرکت ها داشته باشند. به عبارت دیگر تا زمانی که ایده ها تبدیل به یک شخصیت حقوقی نشده باشند، دولت ها نمی توانند به صورت شفاف سازوکارهایی برای حمایت از ایده ها، ثبت پتنت اختراع (پتنت) یا حتی تخصیص فضای فیزیکی داشته باشند.
• سوم آن که ارزیابی دقیق از ضعف ها و قوت های فضای استارت آپی بدون تشکیل پایگاه های رسمی از آن ها میسر نیست. نمی توان دقیقا مشخص کرد که چند درصد موفق یا ناموفق بوده اند. نمی توان شناسایی کرد که چه سیاست هایی را باید مد نظر قرار داد، کدام گروه موفق تر بوده اند، چه سنی برای تشکیل استارت آپ مناسب تر است و …
• چهارمین دلیل آن است که تا زمانی که گروه ها بدون ثبت حقوقی و در قالب گروه ها در شتابدهنده ها پذیرش می شوند، همواره در موضع ضعف نسبت به شتاب دهنده ها قرار دارند. همچنین این گروه ها در طول مسیر رشد ممکن است افرادی را از دست داده یا افراد جدیدی را به گروه خود بیافزایند؛ اما فقدان ثبت رسمی این تغییرات آن ها را در موضع غیرشفاف قرار می دهد و خود باعث از هم پاشیده شدن گروه ها یا از بین رفتن حقوق آنها می شود.

بر اساس این منطق یک شرکت در مرحله نوزادی با چه شاخصی سنجیده می شود؟

در ماده ۱ از این آیین نامه ویژگی های این شرکت با ۴ ویژگی ذکر شده است. این ۴ ویژگی عبارت است است:

1. عمرش کمتر از ۳ سال باشد. به عبارتی شرکت ها از زمان تاسیس تا سال سوم (به شرط داشتن سایر ویژگی ها) از معافیت هایی برخوردار می شوند.
2. سرمایه شرکت محدود باشد. (برای امسال این عدد ۲۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است) یعنی شرکتی اگر توانست سرمایه ای بیش از این مقدار جذب کند، دیگر شرکت بزرگی شده است و لازم است مانند شرکت بزرگی با آن ها برخورد شود.
3. درآمد شرکت در سال هم محدود باشد (برای امسال عدد ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است)؛ یعنی اگر درآمدش بیش از این مقدار شود مشابه با شرکت های بزرگ با آن ها برخورد خواهد شد.
4. ویژگی استارت آپ آن است که مالکین و موسسین آن نمی خواهند اقدام به تقسیم سود نمایند. آن ها هرچه درآمد دارند را مجدد در شرکت سرمایه گذاری می کنند. به همین دلیل اگر شرکتی مستقیم یا غیرمستقیم (از طریق حقوق خارج از عرف) اقدام به تقسیم پول نماید مشخص می شود که خواسته است از طریق این آیین نامه راهی برای فرار از بیمه و مالیات پیدا کند و هدف او سرمایه گذاری بر ایده اش نیست.

باید توجه داشت که آیین نامه نباید تبدیل به ابزاری برای دور زدن قوانین کشورها شود و به همین دلیل ۴ ویژگی بالا اگر هر کدام نقض شود، دیگر معافیت ها شامل حال آن شرکت نخواهد شد. تمامی ۴ ویژگی زیر بدون نیاز به انسان یا ارزیابی انسانی انجام می شود و صرفا بر اساس دولت الکترونیک و به صورت خودکار خواهد بود. به این ترتیب استارت آپ ها نیاز به پر کردن فرم ها و صف انتظار بررسی ندارد.

در ادامه معافیت هایی که این استارت آپ ها دریافت می کنند بیان شده است:

در ماده 2 ذکر شده است که این شرکت ها، به شرط تولید یک خدمت یا محصول، از مالیات معاف هستند. البته ویژگی های دیگری هم شامل حالشان می شود که ذکر آن ها ضرورتی ندارد.

در ماده 7 ذکر می شود که اگر استارت آپ دارای تعدادی هم موسس (Cofunder) باشد، این هم موسسین نیاز به پرداخت بیمه ندارند.

ماده 5 ذکر می شود که این شرکت ها می توانند برای مدت ۲ سال کارورز داشته باشند. چرا این ماده برای استارت آپ ها مهم است؟ از آن جایی که بسیاری از استارت آپ  ها با برخی از افراد وارد همکاری می شوند و این همکاری از انوع استخدام نیست، تا پیش از این طبق مقررات چنین چیزی به رسمیت شناخته نمی شد. فرض کنید یک استارت آپ ۳ نفر هم موسس دارد. بعد از چند ماه یک نفر دیگر به این گروه اضافه می شود و افراد هم موسس برای او اهدافی تعیین می کنند که اگر به آن اهداف رسید، بتواند بخشی از سهام شان را دریافت کند. به این ترتیب لازم است تا فرد به گروه افزوده شود، اما رابطه از جنس استخدام هم نیست. در گذشته بیمه می توانست این رفتار را جریمه کند، چون از نظر مقررات چنین نوعی از همکاری قابل قبول نبود.

در همان ماده ۵ قید شده است که اگر فردی پلت فرمی ایجاد نماید (مثلا صنایع دستی سفارش بگیرد و تعدادی از خانم ها یا آقایان در منزل این صنایع دستی را آماده نمایند و در پلت فرم به فروش برسانند) نیازی به بیمه کردن آن ها نیست. به عبارتی رابطه پلت فرم با این افراد از جنس استخدامی نیست.

در ماده ۶ همچنین گرفتن کارورز نیز تایید شده است. کارورز تا مدت ۲ سال می تواند در یک استارت آپ مشغول به همکاری شود، و این همکاری با شرایط ساده تری باشد، به عنوان مثال بخشی از حق بیمه آن فرد که باید توسط شرکت پرداخت شود، توسط دولت جبران می شود. به عبارت دیگر لازم نیست تا شرکت سهم خودش را در بیمه پرداخت نماید، بلکه دولت آن را به بیمه پرداخت می کند تا هزینه های بیمه کاهش یابد.

بر اساس مطالعات مختلف مشکل اساسی بعد از مالیات و بیمه، فضای فیزیکی است. در ماده 10 فضاهای کاری اشتراکی (Coworking Space) و شتابدهنده ها (Accelerators) به رسمیت شناخته شده اند. به این ترتیب فضاهای کار اشتراکی می توانند چندین کد کارگاهی بیمه دریافت کنند. به عبارت دیگر اگر در یک فضای کار اشتراکی ۱۰ شرکت مستقر شده باشند، هر ۱۰ شرکت می توانند کد کارگاه خود را با همان آدرس دریافت نمایند. به زبان ساده تر فضای کار اشتراکی مانند فضای کار خصوصی به رسمیت شناخته شده است.

 

 

از لحظه‌ای که ایده‌ای برای ساخت یک کسب‌وکار به ذهن صاحب آن می‌رسد، چرخه حیات یک تجارت جدید آغاز می‌شود.ما در این مطلب قصد داریم مراحل رشد یک کسب‌و‌کار از زمان ایده‌پردازی تا تبدیل شدن به یک تجارت موفق به‌تفصیل شرح دهیم.

مرحله اول: ایده پردازی (IDEA VALIDATION-PRE SEED)

این مرحله اولین مرحله از چرخه حیات یک تجارت به شمار می‌رود و قبل از حالتی است که تجارت موردنظر به صورت رسمی شروع به فعالیت نماید. در این مرحله یک ایده ناب برای ایجاد یک کسب و کار جدید آماده شده است که باید برای تقویت و پخته‌تر شدن از فیلترهای زیادی عبور کند. مهم‌ترین نکته‌ای که باید در این مرحله برای سنجش و ارزیابی ایده درنظر گرفت  این است که آن ایده در برهه زمانی مطرح شده، تا چه میزان ضروری و حیاتی است و به رفع چه مشکل یا کمبودی می‌پردازد.

یکی از راه‌های سنجش جذابیت ایده، ارزیابی کسب‌وکارهای مشابه آن است. هرچه حوزه‌ای که استارت آپ شما در فعال است،  سودآورتر باشند، احتمال موفقیت استارت آپ شما افزایش می‌یابد.اگر شمایی که در حال خواندن این مطلب هستید، ایده‌ای خلاقانه در سر دارید،  برای تقویت و پروراندن نوآوری  خود می‌توانید از نظرات دیگران نیز استفاده کنید. این افراد می‌توانند شامل دوستان، خانواده، همکاران، شرکای تجاری و از همه مهم تر  کارشناسان متخصص در صنعت مربوطه باشند.

علاوه‌بر این درصورتی‌که بتوانید از طریق صحبت با کارآفرینان دیگر به تجربیات آن‌ها دسترسی یابید، در مسیر خود پیشرفت فراوانی خواهید کرد. باید در نظر داشته باشید که موفقیت کسب‌و‌کار آینده شما، علاوه‌بر اینکه به میزان جدید و خلاقانه بودن آن وابستگی بسیاری دارد ، به عواملی ازجمله توانایی‌های ایده‌ پرداز در تغییر و بهبود آن، شناسایی و ارزیابی بازار هدف و از همه مهم‌تر به تیم اجرایی آن، وابسته است.در این مرحله تیم اجرایی شامل یک تا سه نفر است که هر یک با توجه به تخصص و دانش خود، به تقویت و رشد ایده  و محصول از آن می‌پردازند.

مهم ترین نکته در مورد ارزیابی  بازار هدف این است که میزان جذابیت ایده خود را برای مصرف کنندگان و سرمایه‌ گذاران بالقوه بسنجید. توانایی یک استارت آپ در جلب سرمایه گذاران و تامین مالی آن از اصلی‌ترین مواردی است که باید در نظر گرفته شود. زیرا چرخه حیات یک استارت آپ در مراحل بعدی،  با توجه به این امر ادامه می‌یابد.  این مرحله  درواقع مرحله‌ای است که  اجرایی بودن  ایده  بررسی شده و هر آنچه برای موفقیت کسب‌و‌کار مربوطه لازم است، در نظر‌گرفته می‌شود.از جمله موسساتی که در این مرحله می توانند به استارت آپ‌ها کمک نمایند، شتاب دهنده ها هستند. شتاب دهنده‌ها موسساتی هستند که ساختاری منسجم داشته و به‌منظور حمایت از استارت آپ ها و با هدف کمک به توسعه کسب‌وکار و آموزش و منتورینگ اعضای تیم آن فعالیت می‌کنند.

مرحله دوم: استارت آپ (SEED STAGE- EARLY STAGE- LATER STAGE )

پس از آن که ایده موردنظر از فیلترهای اولیه عبور کرد، بررسی آن از همه جوانب انجام گرفت و تا جای ممکن نقاط ضعف  برطرف شد، زمان آن  می‌رسد که خدمت و محصول مورد نظر در بخش کوچکی از بازار هدف وارد شده و مقبولیت خود را در این بازار به اثبات برساند.

این مرحله یکی از مراحل پرریسک  حیات استارت آپ به شمار می‌رود. عموماً خطا کردن در این مرحله تأثیر زیادی روی آینده کسب‌و‌کار خواهد داشت و شاید یکی از دلایل اصلی شکست خوردن استارت آپ ها در ۵ سال ابتدایی فعالیت، تصمیم‌های اشتباه در این مرحله باشد.سازگاری محصول با نیاز مشتریان در این مرحله بسیار مهم است و زمان زیادی صرف سازگار کردن محصول یا خدمات براساس اولین بازخورد‌ها از اولین مشتریان کسب‌و‌کار می‌شود. ایده مورد نظر در این مرحله ممکن است دستخوش تغییر فراوانی شود و حتی صاحبان ایده را دچار سردرگمی نماید. درنتیجه انعطاف و سرعت تغییر در محصول موردنظر در عملکرد تیم اجرایی بسیار اهمیت پیدا می‌کند. در این مرحله کارآفرینان همواره باید هوشیار باشند تا تجارتشان از مسیر درست منحرف نشود.استارت آپ‌ها با بررسی رقیبان خود می‌توانند آینده خود و جامعه هدف محصول خود را بهتر  رصد کرده و استراتژی درستی بر اساس شرایط موجود انتخاب نمایند. به‌منظور انتخاب استراتژی درست، میتوانید یکی از بهترین رقبای خود را الگو قرار داده و با توجه به عملکرد آن، مسیر درست را انتخاب کنید. استارت آپ هایی که در این مرحله قرار گرفته‌اند به مسیر درآمد‌زایی خود وارد شده‌اند و در ابتدای راه سودآوری‌اند. اما اغلب سهم بازارشان کوچک است و به همین دلیل مهم‌ترین هدف استراتژی آن‌ها، رشد سهم از بازار و افزایش مصرف‌کنندگان محصول است. سرمایه گذاران استارت آپ‌ها در مرحله “Seed Funding” معمولاً دوستان، خانواده و سرمایه‌ گذاران خردی هستند که به اغلب به منظور حمایت معنوی کسب وکار، در آن سرمایه گذاری می‌نمایند.در مرحله “Early Stage”  و “Later Stage” سرمایه گذارانی مثل شرکت‌های خطرپذیر در تامین مالی استارت آپ‌ها مشارکت می‌نمایند.

مرحله سوم: رشد و ثبات (GROWTH AND ESTABLISHMENT)

در این مرحله کسب‌و‌کار دارای یک درآمد ثابت و معین است، جایگاه خود را در بین مصرف‌کنندگان و بازار هدف تثبیت کرده و محصولات ارائه شده توسط آن مشتریان پروپاقرص خود را یافته است. این درآمد معین و ثابت  به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند تا هزینه‌های جاری خود را پوشش دهند. و همواره  به دنبال بهبود آرام اما پیوسته درآمد‌های خودباشند. بزرگ‌ترین چالش کارآفرینان در این مرحله علاوه بر توجه به نیازهای کسب‌و‌کار جاری، تنظیم سیاست‌های جدید برای افزایش درآمد و توسعه تجارت  است. از دیگر چالش‌های این مرحله، مدیریت درآمد، افزایش درآمد، افزایش تعداد نیروی انسانی و رقابت با سایر رقبا  در بازار است. برای سپری شدن این مرحله با موفقیت، به نیروی انسانی باهوش و متخصص نیاز است،تا توانایی شرکت در حوزه‌های مختلف افزایش یابد. بنابراین بسیاری از مؤسسان کسب‌وکارهای موفق، زمان زیادی را صرف استخدام نیروی انسانی و انتخاب بهترین آن‌ها خواهند کرد. در این مرحله صاحبان ایده که اکنون صاحبان کسب‌و‌کار به شمار می‌آیند، باید نسبت به جایگاه مدیریت و ریاست شرکت بیشتر واقف شوند به‌عنوان یک مدیر کسب‌و‌کار به‌تدریج مسئولیت‌های اجرایی خود را که قبل از رشد استارت آپ عهده‌دار آن‌ها بوده‌اند، کاهش داده و  به نیروی انسانی  محول سازد. وظیفه اصلی یک مدیر ایجاد نظم و انسجام  بین گروه‌ها و هماهنگ کردن تیم‌ها برای حصول به هدف مشخص است. از طرفی برقراری و ایجاد ارتباط صحیح بین تیم‌‌های یک فعال در بخش‌های مختلف شرکت از وظایف اصلی او محسوب می‌شود.

مرحله چهارم: توسعه (EXPANSION)

در این مرحله تجارت موردنظر دارای یک مدل کسب‌وکار مشخص و تعریف شده است و همه تیم در جایگاه درست خود قرار گرفته و فرآیندهای کاری در زمان اجرا، روتین خاص خود را دنبال می‌کنند. . مدیران میانی، مدیریت تیم‌ها و نظارت بر اجرای پروژه‌ها را بر‌عهده دارند و  استارت آپ شما که اکنون تبدیل به یک تجارت و شرکت معتبر تبدیل شده، در صنعت حضور جدی خواهد داشت.  در این مرحله ممکن است صاحبان کسب‌و‌کار به فکر گسترش تجارت خود در نواحی دیگر جغرافیایی باشند و بخواهند محصول یا خدمات خود را در در اختیار جامعه‌ای بزرگتر از کاربران و مصرف‌کنندگان قرار دهند. تجارت‌ها در این مرحله اغلب رشد سریع در درآمد و همچنین جریان نقدی دارند و پروژه‌های خود را  طبق یک برنامه منسجم و مشخص به پیش می‌رانند. در تجارت یک اصلی وجود دارد و آن اصل این است که: اگر در درآمدزایی حرکت تو روبه‌جلو و همراه با پیشرفت نباشد، درواقع یک در کسب‌وکار خود دچار عقب گرد شده‌ای. حتی اگر ثبات در جایگاه خود را حفظ کرده باشی. .به بیان دیگر اگر تجارت شما همواره در مسیر رشد و توسعه نباشد به‌احتمال زیاد در میان رقبا و مخاطبان خود، غافلگیر خواهد شد.

البته این مسئله وجه دیگری هم دارد. رشد و گسترش بیش‌ازحد و بدون در نظر گرفتن خطرهای موجود، می‌تواند هر کسب‌و‌کاری را  به سمت شکست سوق دهد.  این عبارت به این معنی نیست که برای استارت آپ خود، اهداف بزرگ درنظر نگیریم، بلکه به این معنی است که باید همواره سعی کنیم نگاه واقع‌بینانه‌ای نسبت به منابع، هزینه و میزان توانایی خود داشته باشیم و نرخ رشد بازده خود را با توجه به منابع موجود بسنجیم.

در واقع هیچ‌گاه نمی‌توان به طور قطع آینده یک کسب‌وکار را پیش‌بینی کرد، اما می‌توان برای خود اهداف قابل دستیابی را درنظر گرفت و به منظور رسیدن به آن‌ها از هیچ تلاشی دریغ نکرد. در تعیین اهداف توسعه‌ای می بایست به این نکته توجه داشت که چگونه گسترش و رشد ما، در ارائه خدمات و سرویس‌ها به مشتریان بالفعل بهبود ایجاد می‌کند و چه ارزش افزوده‌ای برای مشتریان بالقوه ایجاد خواهد کرد. تجارت‌های بسیاری به علت جسارت  بیش‌ازحد با شکست مواجه شده‌اند درنتیجه همیشه باید به‌اندازه‌ای ریسک کرد که امنیت و پایداری مدل درآمدی شرکت به خطر نیفتد.

همواره باید به خاطر داشت داشتن یک طرح کسب‌و‌کار (Business model) بدون شک مزیتی مهم محسوب می‌شود. اما با استفاده از یک مدل کسب‌وکار واحد نمیتوان در بازارهای متنوع و مختلف موفق بود.  درنتیجه اگر با استفاده از مدل کسب وکار فعلی خود در یک بازار موفقیت کسب کرده‌اید، اقبال استراتژی شما در بازارهای دیگر تضمین شده نیست  و هر بازار با توجه به شرایط خود نیازمند طرح کسب‌و‌کاری  بخصوص است.

مرحله پنجم: بلوغ تجارت و خروج (MATURITY AND POSSIBLE EXIT)

تجارت پس از گذر از مرحله چهارم، به یک سود مشخص و پایدار سالیانه رسیده است.در این مرحله دسته‌ای از شرکت‌ها در یک نقطه از پیشرفت خود متوقف شده و غرق  در وضعیت فعلی خود، از پیشرفت دست می کشند.در مقطه مقابل آن‌ها شرکت‌هایی هستند که همواره در حال تغییر وسازگاری خود با پارامترهای صنعت و جامعه هدف خود هستند و می ‌کوشند با داشتن انعطاف و چابکی لازم، پیشرفت خود را حفظ نمایند.

در این مرحله کارآفرینان با دو انتخاب مواجه می‌شوند:

• گسترش بیشتر کسب‌و‌کار
• خروج از کسب‌و‌کار

در صورت تمایل به گسترش بیشتر باید به این سؤالات پاسخ داد

• آیا کسب‌و‌کار می‌تواند رشد بیشتری را پشت سر بگذارد؟
• آیا فرصت کافی برای توسعه وجود دارد؟
• آیا کسب‌و‌کار فعلی به‌اندازه کافی پایدار است که در صورت عدم موفقیت در رشد بیشتر، به بدنه کسب‌و‌کار صدمه‌ای وارد نشود؟

در صورت خروج کارآفرینان اولیه از کسب‌‌‌و‌کار، صاحبان تجارت و مدیران آن جایگزین می‌شوند و مدیرانی می‌آیند که برای توسعه بیشتر شرکت و چالش‌های جدید آماده  و انرژی بیشتری برای مواجه با دشواری‌های تغییرداشته باشند.